ACID Uyğunluğu (ACID Compliance) — verilənlər bazası sistemlərində tranzaksiyaların düzgün, təhlükəsiz və etibarlı şəkildə həyata keçirilməsini təmin edən dörd əsas prinsipin (Atomiklik, Konsistentlik, İzolyasiya, Davamlılıq) qısaltmasıdır. Bu prinsiplər tranzaksiya əsaslı sistemlərdə məlumatların bütövlüyünü qorumaq və sistemin gözlənilən şəkildə işləməsini təmin etmək üçün vacibdir.

1. Atomiklik (Atomicity)

Atomiklik prinsipi o deməkdir ki, tranzaksiya ya tam şəkildə yerinə yetirilməlidir, ya da ümumiyyətlə heç bir dəyişiklik edilməməlidir. Yəni, tranzaksiyada iştirak edən bütün əməliyyatlar ya hamısı uğurla tamamlanır, ya da hansısa problem yaranarsa, heç biri icra olunmamış kimi sistem əvvəlki vəziyyətə qayıdır (rollback). Bu, məlumatın yarımçıq qalmasının qarşısını alır.

Misal: Bir bank hesabından digərinə pul köçürülərkən pulun çıxarılması və digər hesaba yatırılması əməliyyatlarının hər ikisi ya tamamlanmalıdır, ya da heç biri baş verməməlidir.

2. Konsistentlik (Consistency)

Konsistentlik prinsipi verilənlər bazasının bir tranzaksiyadan əvvəl və sonra düzgün vəziyyətdə qalmasını təmin edir. Tranzaksiya verilənlər bazasının təyin olunmuş qaydalarını pozmadan, etibarlı vəziyyətdə saxlamalıdır. Əgər verilənlər bazası bir qaydaya əsasən işləyirsə, hər bir tranzaksiya həmin qaydanı pozmadan nəticələnməlidir.

3. İzolyasiya (Isolation)

İzolyasiya prinsipi, bir neçə tranzaksiya eyni vaxtda icra olunsa belə, onların bir-birinə təsir etmədən yerinə yetirilməsini təmin edir. Hər bir tranzaksiya elə icra olunmalıdır ki, sanki o, tək başına (yalnız) işləyib. Bu, məlumat qarışıqlıqlarının qarşısını alır.

Misal: İki istifadəçi eyni anda eyni məhsulu sifariş edərkən, izolyasiya prinsipi sayəsində biri sifariş verərkən digəri onu dəyişə bilməz.

4. Davamlılıq (Durability)

Davamlılıq prinsipi o deməkdir ki, tranzaksiya uğurla tamamlandıqdan sonra bu dəyişiklər daimi olaraq sistemə yazılır və hər hansı nasazlıq (məsələn, elektrik kəsilməsi) olsa belə, məlumat itirilmir. Sistem son vəziyyəti yadda saxlayır və bərpa edir.

Nəticə:

ACID uyğunluğu, verilənlər bazası idarəetmə sistemlərinin məlumatların təhlükəsizliyini və düzgünlüyünü təmin etmək üçün riayət etdiyi əsas standartdır. Bu prinsiplər sayəsində istifadəçilər məlumatlarının hər zaman düzgün, tam və təhlükəsiz olduğundan əmin ola bilirlər.