JET School

ROM nədir?

ROM (Read-Only Memory) — kompüter və digər elektron cihazlarda istifadə olunan, yalnız oxuma əməliyyatına imkan verən, istehsal zamanı daxil edilmiş məlumatların və təlimatların dəyişdirilə bilmədiyi yaddaş növüdür. ROM-un əsas xüsusiyyəti ondadır ki, burada saxlanılan məlumatlar cihazın enerji təchizatı kəsildikdə belə silinmir, yəni bu yaddaş daimi xarakter daşıyır. ROM adətən cihazın işə düşməsi üçün tələb olunan əsas proqram təminatını — məsələn, kompüterlərdə BIOS və ya UEFI sistemlərini saxlayır.

Bu yaddaş növü yalnız oxumaq üçün nəzərdə tutulduğundan, istifadəçilər və ya proqramlar onun içindəki məlumatları birbaşa dəyişdirə bilməz. ROM istehsal prosesində xüsusi olaraq yazılır və çox vaxt cihazın düzgün işləməsi üçün zəruri olan firmware burada yerləşdirilir.

ROM-un müxtəlif növləri mövcuddur:

  • MROM (Mask ROM) – zavodda birbaşa yazılmış və dəyişdirilə bilməyən versiya.
  • PROM (Programmable ROM) – yalnız bir dəfə istifadəçi tərəfindən yazıla bilən yaddaş.
  • EPROM (Erasable Programmable ROM) – xüsusi ultrabənövşəyi işıqla silinərək yenidən yazıla bilən yaddaş.
  • EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM) – elektrik siqnalı vasitəsilə silinib yenidən yazıla bilən versiya.

ROM-un əhəmiyyəti ondadır ki, o, cihazın başlanğıcda düzgün işləməsini təmin edir, əməliyyat sisteminin və digər proqramların yüklənməsi üçün ilkin təlimatları saxlayır və bu təlimatların təsadüfən silinməsinin və ya dəyişdirilməsinin qarşısını alır. Məsələn, kompüter açıldıqda BIOS-un təlimatları ROM-dan oxunur, cihazın bütün komponentləri yoxlanılır və əməliyyat sistemi işə salınır.

Bu səbəbdən ROM kompüter arxitekturasında və ümumilikdə elektronikanın bütün sahələrində vacib rol oynayan əsas yaddaş elementlərindən biridir.

IT sahəsini dərindən öyrənmək üçün kurslarımıza qoşulun. Ətraflı məlumat almaq üçün sorğu göndərin!