Kitabxana (Library) proqramlaşdırmada, əvvəlcədən yazılmış və təkrar-təkrar istifadə oluna bilən funksiyaların, metodların və ya siniflərin toplusudur. Bu toplu proqramçıya müəyyən funksionallıqları sıfırdan yazmadan tətbiqinə əlavə etməyə imkan verir.

Kitabxana – proqramçının işini asanlaşdırmaq üçün yaradılmış hazır alətlər dəstidir.

Kitabxananın əsas xüsusiyyətləri:

• Tək bir məsələni və ya funksiyanı həll edir.
• Proqramçı istədiyi vaxt onu çağırır və istifadə edir.
• Layihənin strukturu üzərində nəzarəti proqramçı saxlayır.
• Kodun modullaşdırılmasına və yenidən istifadəsinə kömək edir.

Üstünlükləri:

• Vaxt qazandırır: Əvvəlcədən yazılmış kod parçalarından istifadə.
• Etibarlıdır: İllərlə test edilmiş funksiyalar.
• Təkrar istifadəlidir: Bir layihədə yazdığın kodu başqasına köçürə bilərsən.
• İncə nəzarət imkanı: Proqramçı nəyi, harada və necə istifadə edəcəyini özü seçir.

Kitabxana və Framework fərqi:

| Xüsusiyyət | Kitabxana (Library) | Çərçivə (Framework) |

|-----------|---------------------|----------------------|

| Nəzarət  | Proqramçı kodu idarə edir | Framework kodu idarə edir |

| İstifadə forması | İstədiyin vaxt çağırırsan | Onun strukturuna uyğun işləyirsən |

| Məsuliyyət | Kodun axını sənin əlinizdədir | Axını framework idarə edir |

Məşhur Kitabxana Nümunələri:

Front-End:

• React – UI komponentləri yaratmaq üçün.
• jQuery – DOM elementləri ilə işləmək üçün.
• Chart.js – interaktiv qrafik və diaqramlar çəkmək üçün.

Back-End:

• Lodash – JavaScript-də obyekt və massivlər üzərində əməliyyatlar.
• Pandas (Python) – məlumatların təhlili və strukturlanması.
• Requests (Python) – HTTP sorğuları göndərmək üçün.

Nümunə:

Tutaq ki, sən JavaScript-də qrafiklər yaratmaq istəyirsən. Əgər Chart.js adlı kitabxananı istifadə etsən, qrafikin görünüşünü cəmi bir neçə sətr kodla qura bilərsən, əks halda isə sıfırdan canvas və qrafik kodları yazmalı olardın.