Verilənlər bazası — məlumatların strukturlaşdırılmış şəkildə toplanması, saxlanılması və idarə olunması üçün istifadə olunan sistemdir. Bu sistem vasitəsilə istifadəçilər və proqramlar istədikləri məlumatlara sürətli və təhlükəsiz şəkildə çıxış əldə edə bilirlər.

Verilənlər bazaları sadə telefon kitabçasından tutmuş böyük e-ticarət platformalarının istifadəçi və məhsul məlumatlarına qədər geniş spektrdə tətbiq olunur.

Nə üçün istifadə olunur?

• İstifadəçi hesablarının saxlanması (ad, e-poçt, şifrə və s.)
• Məhsulların və sifarişlərin idarə olunması
• Maliyyə və statistik məlumatların izlənməsi
• Sensorlardan və cihazlardan gələn məlumatların qeydiyyatı
• Veb saytlar və mobil tətbiqlər üçün məlumat bazası rolu

Verilənlər bazası necə işləyir?

Verilənlər cədvəllər, sütunlar və sətirlər şəklində strukturlaşdırılır (ənənəvi Relyasion verilənlər bazalarında). Məlumatların axtarılması, əlavə olunması, silinməsi və yenilənməsi üçün SQL (Structured Query Language) adlı xüsusi sorğu dili istifadə olunur.

Məsələn, aşağıdakı SQL sorğusu istifadəçilər adlı cədvəldə olan bütün məlumatları göstərir:

SELECT * FROM istifadəçilər;

Əsas əməliyyatlar (CRUD):

• Create (Yaratmaq) – Yeni məlumat əlavə etmək
• Read (Oxumaq) – Məlumatı əldə etmək
• Update (Yeniləmək) – Mövcud məlumatı dəyişmək
• Delete (Silmək) – Məlumatı silmək

Populyar Verilənlər Bazası Sistemləri:

Sistem | Növü | Qısa Təsviri

MySQL | Relyasion | Açıq mənbə, geniş yayılmış

PostgreSQL | Relyasion | Güclü və çevik, inkişaf etmiş funksiyalar

MongoDB | NoSQL | Strukturlaşdırılmamış və yarı-strukturlaşdırılmış məlumatlar üçün idealdır

Oracle | Relyasion | Korporativ səviyyəli, yüksək təhlükəsizlik və performans

Harada istifadə olunur?

• E-ticarət saytlarında (məsələn: məhsullar, sifarişlər)
• Sosial şəbəkələrdə (istifadəçi məlumatları, mesajlar)
• Bank sistemlərində (müştəri məlumatları, əməliyyatlar)
• Səhiyyə sahəsində (pasiyent məlumatları)
• İdarəetmə panellərində və analitik platformalarda