Southbridge, yəni Cənub körpüsü, kompüter ana platasında (motherboard) yerləşən və sistemin nisbətən aşağı sürətli, lakin funksional cəhətdən əhəmiyyətli komponentlərini idarə edən çipset hissəsidir. Bu termin, "Northbridge" ilə (Şimal körpüsü) müqayisədə ana platanın daha aşağı – cənub hissəsində yerləşdiyi üçün belə adlandırılıb.
Əgər Northbridge prosessor, RAM və qrafik kart kimi məlumat axını yüksək olan qurğularla işləyirdisə, Southbridge isə aşağı sürətli qurğuların idarəçiliyini və əlaqəsini təmin edirdi. Onun funksiyası əsasən sistemin ümumi funksionallığını və istifadəçi ilə kompüter arasında qarşılıqlı əlaqəni təşkil etməkdir.
Southbridge aşağıdakı qurğularla əlaqəni təmin edirdi:
Yuxarıda göstərilən bu qurğuların əksəriyyəti istifadəçi ilə birbaşa qarşılıqlı əlaqə qurur və buna görə də onların düzgün işləməsi sistemin ümumi funksionallığı üçün çox vacibdir. Məsələn, siz klaviaturada bir düyməyə basdıqda, bu siqnal Southbridge vasitəsilə qəbul olunur və sistemə ötürülür.
Southbridge adətən birbaşa CPU ilə deyil, Northbridge vasitəsilə dolayı şəkildə əlaqə qururdu. Məlumat axını çox yüksək olmadığı üçün bu, performansa mənfi təsir etmirdi. Əslində bu quruluş kompüterin funksional bölgüsünü daha da sadələşdirirdi — Northbridge yüksək sürətli əlaqələrə, Southbridge isə idarəetmə və giriş-çıxış (I/O) qurğularına cavabdeh idi.
Texnologiya inkişaf etdikcə, həm Northbridge, həm də Southbridge çipinin funksiyaları tədricən Platform Controller Hub (PCH) adlı vahid idarəetmə çipi içərisində birləşdirildi. Bu, xüsusilə Intel şirkətinin təqdim etdiyi yenilənmiş arxitekturalarda geniş tətbiq olunmağa başlandı. Nəticədə həm sistemin strukturu sadələşdi, həm də enerji sərfiyyatı və məlumat ötürmə səmərəliliyi artdı.
Yeni nəsil CPU-lar artıq bir çox funksiyanı öz daxilində daşıdığı üçün Southbridge ayrıca çip kimi istifadə olunmur. Məsələn, RAM idarəçiliyi, qrafik kontroller və bəzi digər əlaqələr artıq prosessor daxilində yerləşir. Bu da "şimal" və "cənub" körpüsü anlayışlarının yalnız klassik sistem arxitekturası üçün keçərli olmasını göstərir.
Southbridge-in öyrənilməsi, xüsusilə kompüter arxitekturası və hardware əsasları fənlərini öyrədənlər üçün hələ də çox önəmlidir. Köhnə sistemlərin necə işlədiyini başa düşmək, komponentlər arasında əlaqənin necə qurulduğunu öyrənmək və bu biliklərə əsaslanaraq müasir sistemləri daha yaxşı anlamaq mümkündür. Bu eyni zamanda tələbələrə sistemlərin modul prinsipini və funksional bölgülərini də öyrətmək üçün gözəl nümunədir.
IT sahəsini dərindən öyrənmək üçün kurslarımıza qoşulun. Ətraflı məlumat almaq üçün sorğu göndərin!