Siçan (Mouse) – kompüterlə qarşılıqlı əlaqə yaratmaq üçün istifadə olunan və istifadəçiyə ekran üzərində göstəricini (kursori) idarə etməyə imkan verən ən geniş yayılmış giriş (input) cihazlarından biridir. Əl ilə idarə olunan bu cihaz istifadəçinin fiziki hərəkətlərini elektrik siqnalına çevirərək kompüterə ötürür və interaktiv nəzarəti təmin edir.
Siçanın əsas funksiyaları
- Kursorun idarə olunması – Ekrandakı göstəricinin hərəkəti siçanın fiziki hərəkəti ilə uyğunlaşdırılır.
- Klik funksiyaları – Ənənəvi siçanlarda sol klik, sağ klik və orta düymə (təkər) olur. Bu düymələr istifadəçiyə seçim etmək, menyu açmaq, səhifə çevirib oxumaq və s. imkanlar yaradır.
- Sürüşdürmə (scroll) – Siçanın təkəri ilə sənədləri və veb səhifələri yuxarı və aşağı sürüşdürmək mümkündür.
- Drag and drop (sürüklə və burax) – Faylları və obyektləri ekranda sürükləmək və müəyyən yerə yerləşdirmək imkanı verir.
Siçan növləri
- Mexaniki siçan – Topla işləyən köhnə model. Artıq nadir hallarda istifadə olunur.
- Optik siçan – LED işıq və sensorlar vasitəsilə hərəkəti izləyir.
- Lazer siçan – Daha dəqiq işləmə üçün lazer texnologiyasından istifadə edir. Hər cür səthdə daha dəqiq işləyir.
- Simli (USB) siçan – Fiziki kabel vasitəsilə kompüterə qoşulur.
- Simsiz (wireless) siçan – Bluetooth və ya radio tezlik (RF) vasitəsilə işləyir. Daha rahat və portativdir.
Erqonomika və dizayn
Siçanların müxtəlif formaları olur və onların erqonomik dizaynı uzunmüddətli istifadədə əllərin yorulmamasını və narahatlıq hissinin azalmasını təmin edir. Xüsusilə dizaynerlər, proqramçılar və oyunçular üçün erqonomik siçan modelləri tövsiyə olunur.
Xüsusi siçan növləri
- Oyun siçanı (Gaming mouse) – Əlavə düymələr, yüksək DPI (həssaslıq) və sürətli cavab vermə qabiliyyəti ilə fərqlənir.
- Dizayn və qrafika üçün siçanlar – Daha dəqiq hərəkətlər və xüsusiləşdirilmiş düymələrlə təchiz olunmuşdur.
- Trackball – Əllə topun fırladılması ilə işləyən alternativ siçan növüdür.
Əhəmiyyəti
Siçan, kompüter istifadəsini intuitiv və funksional edən vacib cihazdır. Gündəlik istifadə, dizayn, proqramlaşdırma, oyun və bir çox digər sahələrdə rahatlıq və məhsuldarlığı artırır.