Northbridge, kompüter ana platasında yerləşən və kompüterin əsas və yüksək sürətli komponentləri arasında əlaqəni təmin edən mühüm çipset hissəsidir. Bu termin "şimal körpüsü" adını, adətən ana platanın üst hissəsində – mərkəzi prosessora (CPU) yaxın yerləşdiyi üçün alıb. Northbridge uzun illər kompüter arxitekturasında əsas elementlərdən biri olmuşdur və onun funksiyası sistemin performansı üçün həyati əhəmiyyət daşıyırdı.

Northbridge-in əsas funksiyası mərkəzi prosessor (CPU) ilə operativ yaddaş (RAM), qrafik kartı (GPU) və bəzi hallarda Southbridge (Cənub körpüsü) kimi digər komponentlər arasında sürətli və səmərəli məlumat ötürülməsini təmin etməkdir. Bu çip kompüterdə yüksək prioritetli və çox sayda məlumat ötürən qurğular arasında bir növ körpü rolunu oynayırdı.

Məsələn, siz kompüterdə bir proqram işə saldıqda və ya oyun oynadıqda, bu əməliyyatlar CPU tərəfindən idarə olunur. CPU bu məlumatı ya RAM-dən almalı, ya da qrafik kartına ötürməlidir. Bu əlaqə birbaşa deyil – məlumat əvvəlcə Northbridge vasitəsilə yönləndirilir. Çünki Northbridge, həm yaddaş interfeysinə, həm də qrafik interfeysə (məsələn, AGP və ya PCI Express) birbaşa bağlı olurdu.

Northbridge çipi adətən RAM modullarını idarə edən yaddaş kontrollerini də daxil edirdi. Bu o deməkdir ki, RAM ilə bağlı oxuma və yazma əməliyyatlarının idarəsi məhz bu çipin üzərindən keçirdi. Əlavə olaraq, əgər ana platanızda ayrı qrafik kartı yoxdursa və sistemdə inteqrasiya olunmuş qrafik prosessor varsa, onun idarəçiliyi də Northbridge-in məsuliyyətində olurdu.

Northbridge və Southbridge birlikdə sistem çipsetini (chipset) təşkil edirdilər. Southbridge isə daha çox aşağı sürətli və əlavə funksiyalı komponentləri (sərt disklər, klaviatura, siçan, USB portlar, səs kartı, BIOS və s.) idarə edirdi. Bu iki çip arasında da əlaqə olurdu və bu əlaqə də Northbridge vasitəsilə həyata keçirilirdi.

Lakin texnologiyanın inkişafı ilə Northbridge-in bir çox funksiyası, xüsusilə yaddaş və qrafik kontrollerləri birbaşa CPU-nun içərisinə inteqrasiya olunmağa başlandı. Məsələn, müasir Intel və AMD prosessorlarında RAM və qrafik əlaqəsi artıq CPU daxilində yer alır. Bu isə Northbridge çipinin artıq ayrıca komponent kimi istifadəsinə ehtiyac qalmadığı anlamına gəlir. Bu dəyişiklikdən sonra Intel şirkəti PCH (Platform Controller Hub) adlı tək çip həllini təqdim etdi ki, bu da həm Northbridge, həm də Southbridge-in funksiyalarını birləşdirərək sistemin daha sadə, enerjidə daha səmərəli və daha sürətli işləməsinə imkan verdi.

Bununla belə, Northbridge anlayışı texnologiya tarixində və kompüter arxitekturasını öyrənənlər üçün mühüm termin olaraq qalmaqdadır. Köhnə nəsil masaüstü və noutbuk kompüterlərinin əsas iş prinsipini başa düşmək üçün bu çipin necə işlədiyini və nə üçün vacib olduğunu bilmək hələ də faydalıdır.