Infrastructure as Code (IaC) — "İnfrastrukturun Kod kimi idarə olunması" deməkdir. Bu anlayış, fiziki və ya virtual serverlərin, şəbəkələrin, məlumat bazalarının və digər infrastruktur komponentlərinin əllə deyil, kod vasitəsilə avtomatlaşdırılmış şəkildə yaradılması və idarə olunması prosesini ifadə edir.

Ənənəvi yanaşmada sistem administratorları serverləri və şəbəkə qurğularını əl ilə qurur, konfiqurasiya edir və idarə edirdi. Bu isə çox vaxt aparır, səhvlərə səbəb ola bilir və genişlənə bilən sistemlər üçün uyğun deyil. IaC bu problemi həll edir.

IaC necə işləyir?

IaC modelində infrastruktur, proqramlaşdırma dillərinə və ya konfiqurasiya skriptlərinə bənzər bir şəkildə yazılır. Bu kod faylları versiya nəzarət sistemlərində (məsələn, Git) saxlanılır və istənilən vaxt dəyişdirilərək avtomatik şəkildə tətbiq edilə bilər.

Misal üçün: Siz bir YAML və ya JSON faylı yazaraq orada 2 virtual server, 1 məlumat bazası və bir load balancer yaratmağı təyin edirsiniz. Bu fayl avtomatik olaraq sistem tərəfindən oxunur və həmin resurslar bulud platformasında (AWS, Azure, GCP və s.) yaradılır.

IaC-nin üstünlükləri:

✅ Avtomatlaşdırma və sürət – Serverlərin və resursların yaradılması saniyələr içində baş verir.

✅ Dəqiq təkrarolunma (repeatability) – Eyni kodu istifadə etməklə eyni infrastrukturu bir neçə dəfə eyni şəkildə yaratmaq mümkündür.

✅ Versiya nəzarəti – İnfrastruktur kodları Git kimi sistemlərdə saxlanaraq tarixçəsi qorunur.

✅ Səhvlərin azalması – Əllə edilən səhvlərin qarşısı alınır.

✅ Komanda əməkdaşlığı – Kodlar vasitəsilə komanda üzvləri birlikdə infrastruktur üzərində işləyə bilər.

Məşhur IaC alətləri:

• Terraform (HashiCorp tərəfindən) – ən geniş istifadə edilən bulud-platforma agnostik IaC alətidir.
• AWS CloudFormation – yalnız AWS üçün spesifik bir IaC xidmətidir.
• Ansible, Chef, Puppet – həm konfiqurasiya, həm də infrastruktur idarəetməsi üçün istifadə edilən vasitələrdir.

Nəticə:

Infrastructure as Code (IaC), müasir DevOps yanaşmasının əsas sütunlarından biridir. Bu konsept sayəsində şirkətlər daha çevik, daha sabit və genişlənə bilən infrastruktur mühitləri quraraq vaxt və resurslara qənaət edir, həm də daha etibarlı sistemlər yaradır.