GraphQL — API-lərdən məlumatların alınması üçün istifadə olunan açıq mənbəli sorğu dilidir (query language). Facebook tərəfindən yaradılmış və 2015-ci ildən açıq şəkildə təqdim olunmuşdur. GraphQL, ənənəvi REST API modellərinə alternativ olaraq daha çevik və optimallaşdırılmış məlumat sorğulama imkanı verir.

Ən böyük üstünlüyü ondan ibarətdir ki, istifadəçi yalnız ehtiyac duyduğu məlumatları soruşur və məhz o məlumatları alır — nə az, nə çox. Bu isə internet trafikinə qənaət edir, performansı artırır və sistemləri daha çevik edir.

Əsas xüsusiyyətlər:

• Dəqiq sorğu: Məlumat strukturunu dəqiq şəkildə təyin edə bilərsiniz. Məsələn, bir istifadəçi haqqında yalnız ad və e-mail sorğulamaq mümkündür, digər sahələr gəlməyəcək.

• Bir sorğu ilə çoxlu məlumat: REST-də fərqli məlumatlar üçün bir neçə API endpoint istifadə olunur. GraphQL-də isə bir tək sorğu ilə əlaqəli bütün məlumatları əldə etmək olur.

• Tək endpoint: REST-də /users, /posts kimi fərqli endpoint-lər var. GraphQL isə bütün sorğuları bir tək endpoint üzərindən qəbul edir.

• Tiplərlə işləmə: GraphQL-in özünün tip sistemi var. Hər bir obyektin strukturu və ona aid sahələr əvvəlcədən müəyyən olunur.

Nümunə:

Məsələn, siz bir istifadəçinin adını, e-mailini və onun yazdığı postların başlıqlarını əldə etmək istəyirsinizsə, REST-də bir neçə sorğu göndərməli olarsınız. GraphQL-də isə bu cür bir tək sorğu kifayətdir:

{

user(id: 1) {

name

email

posts {

title

}

}

}

Nəyə görə istifadə olunur:

• Böyük və mürəkkəb məlumat strukturlarında optimallaşmanı təmin etmək

• Mobil tətbiqlərdə internet istifadəsini azaltmaq

• Front-End inkişaf etdiricilərinə daha rahat və nəzarət edilən API interfeysi təqdim etmək

• Back-End ilə Front-End arasında daha çevik və sürətli əlaqə qurmaq

GraphQL xüsusilə Front-End və Back-End arasında məlumat ötürməsini daha effektiv və dəqiq şəkildə idarə etmək üçün müasir veb proqramlaşdırmada geniş istifadə olunur.