Avtonom Robot – insanın daimi nəzarətinə və ya birbaşa əmrinə ehtiyac duymadan, daxili proqram təminatı, sensor sistemləri və süni intellekt alqoritmləri vasitəsilə müstəqil fəaliyyət göstərə bilən robotlardır. Belə robotların əsas məqsədi müəyyən tapşırıqları avtomatik şəkildə yerinə yetirmək, dəyişən şərtlərə uyğunlaşmaq və real vaxtda qərar qəbul edə bilməkdir. Avtonom robotların “ağıllı” olmasını təmin edən əsas komponentlərə yüksək dəqiqlikli sensorlar (kamera, lidar, ultrasonik və infraqırmızı sensorlar), aktuatorlar, prosessorlar, süni intellekt modelləri, maşın öyrənməsi alqoritmləri və məlumat emalı sistemləri daxildir.

Bu tip robotlar ətraf mühiti analiz edir, toplanan məlumatları emal edir və əvvəlcədən müəyyən olunmuş qaydalara və ya öyrənilmiş nümunələrə əsasən qərar qəbul edirlər. Onların ən vacib funksiyalarından bəziləri aşağıdakılardır:

• Müstəqil hərəkət və naviqasiya: Robot öz mövqeyini müəyyənləşdirə, xəritələndirmə (mapping) edə və marşrut planlaşdıraraq hədəfə doğru hərəkət edə bilir.
• Maneələrdən yayınma (Obstacle Avoidance): Ətrafındakı dinamik və ya statik maneələri tanıyaraq onlardan qaçmaq üçün alternativ yollar seçir.
• Ətraf mühitə uyğunlaşma: Gözlənilməz situasiyalarda (məsələn, yolun bağlanması, əşyaların yerinin dəyişməsi və s.) öz davranışını dəyişdirə bilir.
• Tapşırıq icrası: Nümunə olaraq, yükdaşıma, materialların çeşidlənməsi, təmizlik və ya tibbi xidmət kimi xüsusi funksiyaları yerinə yetirə bilir.

Avtonom robotların tətbiq sahələri olduqca genişdir. Onlar sənaye (istehsal xətlərinin avtomatlaşdırılması, anbar idarəçiliyi), kənd təsərrüfatı (ağıllı əkinçilik, torpaq analizi, məhsul yığımı), səhiyyə (dərman çatdırılması, cərrahiyyə robotları), hərbi və təhlükəsizlik sahələri (kəşfiyyat, patrul, partlayıcıların zərərsizləşdirilməsi) və məişət (robot tozsoranlar, bağçılıq robotları) kimi müxtəlif istiqamətlərdə istifadə olunur.

Avtonom robotların inkişafı süni intellekt, maşın öyrənməsi, kompüter görməsi, sensor texnologiyaları və kiber-fiziki sistemlərin inteqrasiyası ilə birbaşa bağlıdır. Onların gələcəkdəki rolu təkcə məhsuldarlığı artırmaq və əməyin avtomatlaşdırılması ilə məhdudlaşmır. Bu robotlar, həmçinin insanların həyatını asanlaşdırmaq, təhlükəli mühitlərdə insanları əvəz etmək (məsələn, mədənlərdə, kosmosda, dəniz dibində və ya radioaktiv zonalarda işləmək), eyni zamanda daha dayanıqlı və texnoloji inkişaf etmiş cəmiyyətin qurulmasına xidmət etmək potensialına malikdirlər.

Beləliklə, avtonom robot – yalnız proqramlaşdırılmış əmrləri icra edən mexaniki qurğu deyil, həm də müstəqil şəkildə düşünərək, qərar verərək və adaptasiya olunaraq fəaliyyət göstərə bilən “ağıllı” sistemdir.