JET School

Authorization nədir?

Authorization (təsdiq) bir istifadəçinin, müvafiq icazələrə və ya resurslara nəzarət etmək üçün verilən hüquqların təyin edilməsi prosesidir. Autentifikasiya ilə qarışdırılmamalıdır, çünki autentifikasiya yalnız istifadəçinin kimliyini müəyyənləşdirir, authorization isə bu istifadəçinin hansı əməliyyatları yerinə yetirə biləcəyini müəyyən edir. Məsələn, bir istifadəçi öz hesabına daxil ola bilər (autentifikasiya), lakin müəyyən məlumatları dəyişdirmək və ya silmək icazəsi olmayacaq (authorization).

Authorization prosesi, xüsusilə müasir veb və mobil tətbiqlərdə, çox mühüm rol oynayır. Hər bir istifadəçi, sistemdəki müxtəlif resurslara giriş hüququna malikdir. Bu hüquqlar adətən sistemdəki rollara əsaslanır. Məsələn, bir istifadəçi yalnız məlumatları oxumaq hüququna sahib ola bilər, digər istifadəçi isə məlumatları həm oxuya, həm də redaktə edə bilər. İstifadəçilərin icazələri ən yaxşı şəkildə rol əsaslı giriş idarəetmə (RBAC) və ya politikalarla icazə təyini kimi metodlarla tənzimlənir.

Authorization bir neçə növdə ola bilər:

  1. Rol əsaslı icazə (RBAC): İstifadəçilər müəyyən rollara təyin edilir və bu rollara görə onlara müxtəlif icazələr verilir. Məsələn, "administrator" rolu tam icazəyə malik ola bilər, "oxucu" rolu isə yalnız oxumağa icazə verə bilər.
  2. Əlavə hüquqlar və icazələr: Bəzən istifadəçilər xüsusi icazələrə malik ola bilər, məsələn, yalnız müəyyən resurslara giriş, bəzi əməliyyatları yerinə yetirmək və ya yalnız müəyyən vaxtlarda giriş hüququ.
  3. Sahə əsaslı icazələr: Bu modeldə istifadəçilərə yalnız müəyyən məlumat sahələrinə giriş icazəsi verilir. Məsələn, bir istifadəçi yalnız bir müştərinin məlumatlarını görə bilər, digəri isə yalnız satış məlumatlarına baxa bilər.

Authorization sistemləri, təhlükəsizliyi təmin etmək və istifadəçi məlumatlarını qorumaq üçün çox vacibdir. Hər bir istifadəçinin, yalnız ona verilmiş icazələr çərçivəsində resurslara daxil olması təmin edilir, bu da sistemin müdafiəsini gücləndirir və məlumatların yanlış istifadəsini qarşısını alır.

Əlaqəli terminlər:

IT sahəsini dərindən öyrənmək üçün kurslarımıza qoşulun. Ətraflı məlumat almaq üçün sorğu göndərin!