Artifact Repository, proqram təminatının hazırlanması zamanı “build” (yığma) mərhələsində yaranan faylların (artifaktların) — yəni proqramın icra edilə bilən versiyalarının, kitabxanaların, arxivlərin və digər çıxış obyektlərinin sistemli şəkildə saxlanıldığı, versiyalaşdırıldığı və paylaşıldığı mərkəzi anbar sistemidir.
Bu anbarlar DevOps və CI/CD proseslərinin ayrılmaz hissəsidir, çünki onlar təkrar istifadəyə, nəzarətə və asan yerləşdirməyə imkan yaradır.
“Artifakt” nədir?
Artifakt (artifact) dedikdə, proqramın yığılması nəticəsində əldə olunan məhsul nəzərdə tutulur. Bu ola bilər:
- .jar, .war, .ear (Java tətbiqləri üçün),
- .exe, .dll, .msi (Windows tətbiqləri üçün),
- .zip, .tar.gz arxivləri,
- Docker imicləri,
- Kitabxanalar (məs., .npm, .deb, .rpm, .whl),
- Mobil tətbiqlər (.apk, .ipa) və s.
Bu artifaktlar versiyalaşdırılmalı, saxlanmalı və paylaşılmalı olduğu üçün xüsusi sistemlər — artifakt repozitoriyaları yaranıb.
Artifact Repository nə işə yarayır?
- Build nəticələrinin saxlanması: Hər bir build prosesindən sonra yaranan məhsullar avtomatik olaraq artifakt anbarına göndərilir.
- Versiyalaşdırma və arxivləşdirmə: Eyni tətbiqin fərqli versiyaları ayrıca qeyd olunur və saxlanılır.
- Təkrar istifadə: Digər layihələr və ya modullar eyni artifaktı təkrar istifadə edə bilir.
- Təhlükəsizlik və nəzarət: Kim, nə vaxt, hansı versiyanı istifadə edib — bunların hamısı izlənilə bilir.
- CI/CD inteqrasiyası: CI/CD proseslərində avtomatik olaraq istifadə edilə bilər (məs., test mühitinə yerləşdirilmə zamanı).
Ən məşhur artifact repository sistemləri:
- JFrog Artifactory — çoxformatlı (multi-format) və geniş imkanlara malik sənaye lideri sistem.
- Sonatype Nexus Repository — açıq mənbəli və kommersiya versiyalı geniş yayılmış sistem.
- Apache Archiva — sadə və yüngül alternativ.
- AWS CodeArtifact — Amazon tərəfindən təqdim olunan idarə olunan (managed) service.
- GitHub Packages və GitLab Packages — inteqrasiya olunmuş variantlar.
Artifakt repozitoriyasının üstünlükləri:
- Mərkəzləşdirilmiş idarəetmə — bütün artifaktlar bir yerdə saxlanılır.
- Etibarlılıq və izlenebilirlik — artifaktların dəyişiklik tarixi izlənə bilir.
- Qaydalara uyğunluq (compliance) — böyük şirkətlər üçün vacibdir.
- Yerləşdirmədə avtomatlaşdırma — deployment pipeline-larda rahat istifadə olunur.
- Keşləmə və performans — tez-tez istifadə olunan paketlər üçün yerli keş.
Harada istifadə olunur?
Təsəvvür edin, siz hər gün avtomatik olaraq yeni versiya yığırsınız (build). Bu fayllar:
- avtomatik testlərə göndərilir,
- uğurlu olarsa, artifakt anbarına yerləşdirilir,
- oradan isə müxtəlif mühitlərdə (test, staging, production) yerləşdirilə bilir.
Beləliklə, hər versiyanın izlənməsi, arxivləşdirilməsi və təkrar istifadəsi təmin olunur.
Nəticə
Artifact Repository, proqram təminatı inkişafında səmərəli idarəetmə və avtomatlaşdırılmış yayım prosesi üçün əsas infrastruktur komponentidir. O, təhlükəsizliyi artırır, komanda əməkdaşlığını gücləndirir və CI/CD proseslərinin keyfiyyətini yüksəldir. Böyük və kompleks layihələr üçün artifakt anbarı lazımi və strateji bir elementdir.