Bit — “binary digit” sözlərinin qısaltmasıdır və rəqəmsal informasiya dünyasında ən kiçik məlumat vahidi sayılır. Bit yalnız iki mümkün dəyər ala bilər:

0 (söndürülmüş vəziyyət)

1 (yandırılmış vəziyyət)

Bu, kompüterlərin əsas işləmə üsuluna – ikilik ədəd sisteminə (binary system) əsaslanır. Çünki kompüterlər və digər rəqəmsal cihazlar yalnız iki vəziyyəti fərqləndirə bilir: var/yox, açıq/bağlı, yüksək/aşağı voltaj.

🔸 Bit və digər vahidlər:

Ölçü Vahidi | Müvafiq Bit Sayı

1 bayt (byte) | 8 bit

1 kilobayt (KB) | 1024 bayt = 8192 bit

1 megabayt (MB) | 1024 KB = 8,388,608 bit

1 gigabayt (GB) | 1024 MB = 8,589,934,592 bit

Bitlər ard-arda düzülərək daha böyük məlumat strukturlarını formalaşdırır — simvollar, şəkillər, videolar və proqramlar əslində çoxsaylı 0 və 1-lər toplusudur.

🔸 Bitlərin istifadə sahələri:

• Kodlaşdırma və məlumat emalı

Mətn sənədləri: Hər bir simvol müəyyən bit ardıcıllığı ilə kodlaşdırılır.

Məsələn, ASCII kodlaşdırmada A simvolu = 01000001.

• İnternet sürəti

Sürət ölçülərkən megabit/saniyə (Mbps) kimi ifadə olunur.

Nəzərə almaq lazımdır: 1 byte = 8 bit, yəni 100 Mbps internet = təqribən 12.5 MB/s yükləmə sürəti.

• Yaddaş və cihaz göstəriciləri

Məsələn, “64-bit sistem” prosessorun bir anda emal edə biləcəyi bit uzunluğunu göstərir.

• Şifrələmə və təhlükəsizlik

128-bit və ya 256-bit şifrələmə sistemləri məlumatların təhlükəsiz saxlanılmasını təmin edir.

🔸 Vizual Nümunə:

Bir şəkil təsəvvür edin — o, milyonlarla piksel və hər piksel üçün rəng məlumatı saxlayır.

Hər rəng məlumatı isə RGB sistemində 8 bit-lik 3 kanal (24 bit) ilə kodlaşdırılır:

Ağ rəng (RGB: 255,255,255) = 11111111 11111111 11111111

🔹 Nəticə:

Bit – rəqəmsal dünyaya açılan ilk qapıdır. Kompüter texnologiyalarının, proqramlaşdırmanın və elektronikanın əsasını təşkil edir. Onun necə işlədiyini anlamaq, istər IT sahəsində karyera qurmaq, istərsə də gündəlik texnologiyaları daha yaxşı başa düşmək üçün mütləqdir.