Kodlaşdırma zaman keçdikcə yalnız proqramçılar üçün deyil, demək olar ki, hər kəs üçün önəmli bir bacarığa çevrilir. Bu gün texnologiyanın sürətli inkişafı ilə uşaqların da proqramlaşdırma dünyasına erkən yaşda daxil olması getdikcə aktuallaşır. Lakin bu sahəyə ilk addımı atmaq əvvəllər o qədər də asan deyildi.

Uşaqlar üçün hazırlanmış pulsuz proqramlaşdırma dili olan Scratch məhz burada köməyə gəlib. O, kodlaşdırmanı əyləncəli, vizual və hər yaşa uyğun formada təqdim edərək minlərlə uşağın bu dünyaya maraqla daxil olmasına imkan yaradıb.

Bəs bu platformanın arxasında hansı hekayə dayanır? Bu necə yarandı və bugünkü geniş istifadə olunan platformaya necə çevrildi?

Scratch proqramlaşdırma dilinin tarixi və məqsədi

Scratch-ın əsası 1990-cı illərdə, MIT Media Lab-da Mitchel Resnick-in rəhbərlik etdiyi "Lifelong Kindergarten" qrupunda qoyuldu. Komandanın məqsədi təkcə uşaqlara texniki bilikləri öyrətmək deyildi — həm də onların yaradıcılığını inkişaf etdirmək, problem həll etmə və tənqidi düşünmə bacarıqlarını formalaşdırmaq idi.

İlham mənbəyi isə Logo proqramlaşdırma dili idi – 1960-cı illərdə uşaqlar üçün hazırlanmış və ekrandakı tısbağaya əmr verməyə imkan yaradan bu dil proqramlaşdırmanın əsaslarını öyrətmək üçün ilk addım olmuşdu. Lakin Resnick və komandası daha da irəli getmək istədi: daha vizual, interaktiv və əlçatan bir platforma yaratmaq arzusu yarandı.

Scratch proqramlaşdırma dilinin əsas prinsipləri

Scratch “konstruksionist” təlim fəlsəfəsinə əsaslanır. Bu yanaşmaya görə, uşaqlar öyrəndiklərini tətbiq edərək özləri real nəsə yaradırlarsa daha yaxşı mənimsəyirlər. Necə ki, LEGO parçalarını birləşdirərək müxtəlif fiqurlar qururlar, burada da rəngli kod bloklarını bir araya gətirərək məntiq, ardıcıllıq və problem həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirirlər.

Scratch uşaqlar üçün sadəcə kodlaşdırma platforması deyil — eyni zamanda öz fikirlərini, hekayələrini və oyunlarını yaratmaq üçün bir vasitədir. Burada yazılı kodun sintaksisinə vaxt sərf etmədən, sadəcə blokları sürüşdürməklə interaktiv layihələr hazırlamaq mümkündür. Bu, proqramlaşdırmanı həm daha əlçatan, həm də əyləncəli edir.

Scratch ilə kodlaşdırmada yeni bir dövr

2007-ci ildə Scratch rəsmi olaraq istifadəyə verildi. Onun sadə və intuitiv interfeysi, uşaqların ilk gündən layihə hazırlamasına şərait yaratdı. İstər oyun olsun, istər animasiya, istərsə də interaktiv hekayə — hər şey mümkün idi.

Scratch-ın ən güclü tərəflərindən biri isə onun onlayn icması oldu. Uşaqlar öz layihələrini paylaşır, başqalarının işlərini görür və onlardan ilham alaraq öz versiyalarını yaradırdılar. Bu paylaşım və əməkdaşlıq mədəniyyəti uşaqlarda təkcə texniki bacarıqları deyil, həm də sosial və yaradıcı bacarıqları gücləndirdi.

Scratch-ın qlobal təsiri

Kiçik bir laboratoriya layihəsi olaraq başlayan Scratch bu gün milyonlarla uşağın tədris və əyləncə vasitəsinə çevrilib. Dünyanın müxtəlif ölkələrində məktəblərdə, kurslarda və evdə istifadə olunur.

Scratch artıq sadəcə proqramlaşdırma öyrədən bir vasitə deyil – o, uşaqları gələcəyin texnologiyalarına hazırlayan bir təməldir. Fərqli dillərdə təqdim olunması və daim yenilənməsi onu qlobal təhsil alətinə çevirib.

Scratch rəsmi saytı

Niyə övladınız Scratch ilə proqramlaşdırma öyrənməlidir?

Scratch, uşaqlara sadəcə kod yazmağı deyil, həm də:

• Tənqidi düşünməyi: Layihələrdəki səhvləri tapmaq və düzəltmək bacarığını;
• Əməkdaşlıq etməyi: Komanda ilə işləmə və fikir mübadiləsi aparmağı;
• Yaradıcı düşünməyi: Öz ideyasını unikal şəkildə təqdim etməyi öyrədir.

Scratch uşaqlara öz ideyalarını reallaşdırmaq üçün bir meydan verir.

Gələcəyə Baxış

Lifelong Kindergarten komandası Scratch-ı daha da inkişaf etdirməyə davam edir. Məqsəd dəyişməzdir: hər bir uşağın proqramlaşdırmanı öyrənə bilməsi üçün əyləncəli və əlçatan mühit yaratmaq. Scratch ilə uşaqlar yalnız texnologiyadan istifadə etmir – onu yaratmağa başlayırlar.

JET School-da Scratch ilə Yaradıcı Təhsil!

JET School olaraq biz əylənərək öyrənmənin gücünə inanırıq. Bu səbəbdən, uşaqlara və yeniyetmələrə Scratch vasitəsilə proqramlaşdırma bacarıqlarını öyrədir, onların yaradıcılığını və məntiqi düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdiririk.

Əylənərək öyrənmək, layihələr quraraq bacarıqlar qazanmaq — bu, gələcəyin uğurlu texnologiya mütəxəssisi olmağın ilk və ən önəmli addımıdır. 

Oyunlar, animasiyalar, interaktiv hekayələr... Xəyal gücü qədər sərhədsiz imkanlar burada başlayır!